Μαγική εικόνα: Ανάπτυξη με μαζική φτώχεια κι εργασιακή «ζούγκλα»
Την ώρα που καταγράφεται θετικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ και τα δημόσια οικονομικά εμφανίζονται εύρωστα, παγιώνονται η μαζική φτώχεια και υλική αποστέρηση για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.
Η ανάπτυξη
Παραθέτουμε τα βασικά στοιχεία που αναδεικνύουν τη μαγική εικόνα της ελληνικής οικονομίας.:
- Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας, το πρώτο το τρίμηνο του 2024 η αύξηση του ΑΕΠ έφτασε το 2,1% σε ετήσια βάση έναντι 1,3% το 4ο τρίμηνο του 2023. Να σημειωθεί ότι το ελληνικό ΑΕΠ αυξάνεται περισσότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης για δωδέκατο συνεχές τρίμηνο.
- Σύμφωνα με το Δελτίο Εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού για το πεντάμηνου Μαΐου-Ιουνίου του 2024 ανήλθε στα 3,152 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι στόχου 802 εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή η κυβέρνηση πέτυχε ένα θηριώδες υπερπλεόνασμα ύψους 2,35 δισεκατομμυρίων. Το υπερπλεόνασμα αυτό επετεύχθη από την υπέρβαση του στόχου στα φορολογικά έσοδα και τη μεγαλύτερη συγκράτηση των κρατικών δαπανών από ό,τι προέβλεπε ο προϋπολογισμός.
Η φτώχεια
Ενώ το ΑΕΠ αυξάνεται και τα δημόσια ταμεία γεμίζουν, η εικόνα στην κοινωνία δεν είναι καθόλου ρόδινη:
- Σύμφωνα με τη Eurostat, τo 26% των Ελλήνων διέτρεχαν τον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2023. Το ποσοστό αυτό ήταν πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (21%) και το τέταρτο υψηλότερο στην ΕΕ μετά τη Ρουμανία (32%), τη Βουλγαρία (30%) και την Ισπανία (27%). Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό ότι παρά την αύξηση του ΑΕΠ κατά 2% το 2023, το ποσοστό του κινδύνου της φτώχειας δεν μειώθηκε συγκριτικά με το 2022.
- Σύμφωνα με τη Eurostat πάλι, η αγοραστική δύναμη στην Ελλάδα είναι η πιο χαμηλή στην ευρωζώνη και η δεύτερη από το τέλος σε ολόκληρη την ΕΕ -μόνη χειρότερη η Βουλγαρία.
- Σύμφωνα με την Έκθεση Απολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, το 2023 αναγγέλθηκαν σχεδόν 15.000 εργατικά δυστυχήματα, σημειώνοντας ρεκόρ για τα τελευταία 23 χρόνια -το 2000 άρχισαν να καταγράφονται τα εργατικά δυστυχήματα από την Επιθεώρηση Εργασίας.
- Από τα εργατικά δυστυχήματα που καταγράφηκαν το 2023, τα 108 ήταν θανατηφόρα -ένα κάθε τρεις ημέρες. Το 2022 είχαν καταγραφεί 103 θανατηφόρα εργατικά δυστυχήματα.
Πρόβλημα με το μοντέλο
Η μαγική εικόνα που αναδεικνύουν τα στοιχεία για την ελληνική οικονομία αποδεικνύει ότι το πρόβλημα έχει να κάνει με το μοντέλο ανάπτυξης. Στη σημερινή Ελλάδα δεν έχουμε μαζική φτώχεια σε μια στιγμή οικονομικής κρίσης όπως πριν μια δεκαετία, αλλά σε μια στιγμή ανόδου του οικονομικού κύκλου.
Το μοντέλο που χάραξε το Μνημόνιο και υπηρετεί με αφοσίωση η κυβερνητική πολιτική, είναι αυτό της ανάπτυξης με φτηνή εργασίας και απίσχναση της κοινωνικής προστασίας.
Πρόκειται για τη γνωστή νεοφιλελεύθερη συνταγή ότι «τα οφέλη της ανάπτυξης θα διαχυθούν σε όλους» χωρίς κρατική παρέμβαση. Στην πράξη αυτό που συμβαίνει είναι ότι μεγάλα τμήματα του πληθυσμού δεν ωφελούνται καθόλου από την άνοδο του ΑΕΠ.
Το ζήτημα της δίκαιης κατανομής των οφελών της ανάπτυξης καθίσταται επιτακτική ανάγκη.