Η κλεψύδρα αδειάζει: Ο μακρύς δρόμος για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας

Η είδηση έπεσε σαν ένα βαρύ πέπλο στον κόσμο της εργασίας: Έπειτα από πολύμηνες διαβουλεύσεις για την εξεύρεση πεδίου σύγκλισης μεταξύ των εκπροσώπων των εργαζομένων και των εργοδοτών δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί κοινός τόπος για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ).

Οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε ευνομούμενης και κοινωνικά δίκαιης αγοράς εργασίας.

Το τελικό σχέδιο πρέπει να παρουσιαστεί τον Δεκέμβριο, καθώς στο τέλος του έτους εκπνέει το χρονικό περιθώριο για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας 2022/2041 (έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία με τον νόμο 5163/2024), αλλά δεν καθίσταται υποχρεωτική για τα κράτη-μέλη.

Η ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει αύξηση του ποσοστού κάλυψης των εργαζομένων από ΣΣΕ στο 80%, από περίπου 25% στη χώρα μας, μέχρι το 2027.

Εργαλείο συλλογικής αυτονομίας των εργαζομένων

Σε κοινή επιστολή που εστάλη προς την αρμόδια υπουργό Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ, ζητούν η συζήτηση για την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων να συνεχιστεί σε ανώτατο επίπεδο.

Η καθυστέρηση αποτελεί ένα ηχηρό μήνυμα για την προτεραιότητα που δίνεται στην προστασία των εργαζομένων. Αυτή η εξέλιξη αποτελεί ένα δείγμα αποτυχίας του κοινωνικού διαλόγου να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες.

Οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε ευνομούμενης και κοινωνικά δίκαιης αγοράς εργασίας. Δεν είναι απλώς συμφωνίες για μισθούς. Είναι το κύριο εργαλείο συλλογικής αυτονομίας των εργαζομένων, η ασπίδα προστασίας και ο μηχανισμός που εξασφαλίζει αξιοπρεπείς όρους εργασίας. Όταν οι ΣΣΕ ευδοκιμούν, ενισχύεται η μεσαία τάξη, μειώνονται οι μισθολογικές ανισότητες και τονώνεται η παραγωγικότητα μέσω της εργασιακής ειρήνης και της αφοσίωσης.

Η κλεψύδρα αδειάζει

Η ανάγκη δεν προέκυψε τυχαία. Η Ελλάδα, μετά τη λαίλαπα των μνημονίων και τις αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις που συρρίκνωσαν τις ΣΣΕ, βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση να επανέλθει στην «κανονικότητα» με βάση τον ευρωπαϊκό κανόνα.

Και όμως, μπροστά σε αυτήν την επιτακτική ανάγκη, η απάντηση είναι η αναβολή. Η κλεψύδρα αδειάζει χωρίς να υπάρξει αποτέλεσμα. Η απουσία ενός κοινώς αποδεκτού «οδικού χάρτη» μεταξύ των κοινωνικών εταίρων οδηγεί στο «πάγωμα» της διαδικασίας.

Το κόστος της αδράνειας

Η καθυστέρηση δεν είναι μια ουδέτερη πράξη. Έχει άμεσο και βαρύ κοινωνικό κόστος:

Χιλιάδες εργαζόμενοι, ειδικά στους κλάδους όπου οι ΣΣΕ έχουν καταργηθεί ή υποχωρήσει, παραμένουν εκτεθειμένοι σε ατομική διαπραγμάτευση, έναν άνισο αγώνα που τους οδηγεί σε επισφαλείς συνθήκες σε αρκετές περιπτώσεις. Η αναβολή σημαίνει ότι αυτοί οι εργαζόμενοι θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον έναν ακόμη χρόνο για να δουν τα δικαιώματά τους να θωρακίζονται.

Η αδυναμία του κράτους και των κοινωνικών εταίρων να καταλήξουν σε συμφωνία για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα απαξιώνει τη διαδικασία του διαλόγου. Όταν οι συζητήσεις επαναλαμβάνονται χωρίς αποτέλεσμα και το τελικό κείμενο αναβάλλεται, στέλνεται το μήνυμα ότι ο διάλογος είναι προσχηματικός και ότι οι αποφάσεις θα ληφθούν, αργά ή γρήγορα, μονομερώς.

Η συλλογική σύμβαση είναι ο μηχανισμός της δικαιοσύνης. Όσο καθυστερεί η νομοθέτηση, τόσο παρατείνεται το καθεστώς της ευέλικτης και, συχνά, απλήρωτης ή κακοπληρωμένης εργασίας σε πολλούς κλάδους. Η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι βιώσιμη αν στηρίζεται στη φθηνή και ανασφάλιστη εργασία.

Ο ρόλος της Πολιτείας

Το υπουργείο Εργασίας, αν και καλείται από τους κοινωνικούς εταίρους να συνεχίσει τις διαβουλεύσεις σε ανώτατο επίπεδο, φέρει ευθύνη για την αδράνεια. Ο ρόλος της Πολιτείας δεν είναι να παρατηρεί τον κοινωνικό διάλογο, αλλά να τον καθοδηγεί και, όταν είναι απαραίτητο, να λαμβάνει αποφάσεις που προασπίζουν το δημόσιο συμφέρον και τα δικαιώματα των αδυνάτων.

Η μη σύγκλιση των απόψεων των κοινωνικών εταίρων είναι ένα δεδομένο πρόβλημα, όχι μια δικαιολογία. Σε κρίσιμα ζητήματα, η κυβέρνηση οφείλει να αναλάβει την πρωτοβουλία να γεφυρώσει το χάσμα ή να νομοθετήσει με γνώμονα τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, όπως επιτάσσει η ευρωπαϊκή οδηγία.

Η αναβολή για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας είναι, εν τέλει, μια παράταση της αδικίας. Δεν πρόκειται για μια απλή καθυστέρηση στην υλοποίηση ενός σχεδίου. Πρόκειται για την αναβολή της αξιοπρέπειας για χιλιάδες εργαζόμενους. Ο «οδικός χάρτης» των ΣΣΕ δεν πρέπει να αφεθεί να χαθεί σε ατελέσφορες συζητήσεις. Η πολιτεία οφείλει να παρέμβει άμεσα, να τερματίσει την αναβολή και να θέσει σε εφαρμογή το πλαίσιο που θα επαναφέρει την Ελλάδα στον πυρήνα των ευρωπαϊκών εργασιακών δικαιωμάτων.

ΠΗΓΗ: in.gr