1Γ/2025 ΑΣΕΠ – Επαγωγικοί: Από τη θεωρία στην πράξη

Στη χώρα μας, η δοκιμασία των επαγωγικών συλλογισμών εισήχθη για πρώτη φορά το 2024, στο πλαίσιο του διαγωνισμού για την πρόσληψη δασοπόνων και διοικητών. Η πλειονότητα των υποψηφίων εκείνης της περιόδου δυσκολεύτηκε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του τεστ, καθώς επρόκειτο για μια εντελώς νέα και άγνωστη μορφή αξιολόγησης.

Αντίθετα, σε πολλές άλλες χώρες, η καλλιέργεια της επαγωγικής σκέψης εντάσσεται ήδη από νωρίς στο σχολικό πρόγραμμα, με αποτέλεσμα οι μαθητές να εξασκούνται συστηματικά στην αναγνώριση μοτίβων, στη λογική παρατήρηση και στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Έτσι, αναπτύσσουν από μικρή ηλικία τις γνωστικές δεξιότητες που απαιτούνται για την επιτυχή αντιμετώπιση τέτοιων δοκιμασιών, σε αντίθεση με ότι συνέβη στην Ελλάδα, όπου η εφαρμογή του τεστ έγινε χωρίς προηγούμενη εξοικείωση των υποψηφίων.

Οι ερωτήσεις αυτές αποτελούν μη λεκτικά τεστ που αξιολογούν την ικανότητα του υποψηφίου να αναγνωρίζει λογικά μοτίβα, να παρατηρεί συστηματικά και να εξάγει συμπεράσματα βάσει οπτικών δεδομένων. Δεν απαιτούν γνώσεις ή αποστήθιση, αλλά ευελιξία σκέψης, αναλυτική ικανότητα και συγκέντρωση.

Συχνά παρουσιάζονται με σχήματα που ακολουθούν μια λογική ακολουθία ή σύνδεση, και ζητείται από τον υποψήφιοι να εντοπίσει ποιο σχήμα συμπληρώνει σωστά τη σειρά. Πρόκειται για τεστ γνωστικής νοημοσύνης, όχι γνώσεων.

Οι δοκιμασίες επαγωγικού συλλογισμού δεν είναι απλώς ένα εργαλείο αξιολόγησης. Είναι και εκπαιδευτικό μέσο, καθώς καλλιεργούν δεξιότητες που σχετίζονται με τη λήψη αποφάσεων, την επίλυση προβλημάτων και τη δημιουργική σκέψη.

Η εισαγωγή τους στην ελληνική πραγματικότητα μπορεί να αποβεί θετική, υπό την προϋπόθεση ότι ενδέχεται στη συνέχεια να συνοδευτεί στους επόμενους γραπτούς διαγωνισμούς από συστηματική προετοιμασία των υποψηφίων από τις αρμόδιες αρχές.

Η δοκιμασία των επαγωγικών συλλογισμών (non-verbal reasoning ή abstract reasoning ή inductive reasoning) μπορεί να περιλαμβάνει:

Ερωτήσεις ταξινόμησης

Αυτές οι ερωτήσεις αξιολογούν την ικανότητα να βλέπει κανείς ομοιότητες. Εδώ θα πρέπει να βρεθεί ένα μέλος του συνόλου.

Ερωτήσεις με πίνακες

Αυτές οι ερωτήσεις αξιολογούν σε διάφορους βαθμούς μια ποικιλία διαδικασιών μη λεκτικής συλλογιστικής. Εδώ θα πρέπει να εντοπιστούν ομοιότητες μεταξύ διαφορετικών σχημάτων μέσα σε ένα σχέδιο και στη συνέχεια να αναγνωριστούν μοτίβα ή αναλογίες μεταξύ διαφορετικών περιοχών του σχεδίου, για να βρεθούν τα κομμάτια που λείπουν. Οι ερωτήσεις αυτές παρουσιάζονται σε διάφορες μορφές ήτοι 2Χ2 ή 3Χ3, οι οποίες περιέχουν στοιχεία σειρών και αναλογιών.

Ερωτήσεις με οριζόντιες σειρές

Εδώ θα πρέπει να εντοπιστούν μοτίβα σε μια σειρά σχημάτων.

Ερωτήσεις με σχήματα αστεριών

Εδώ πρέπει να εντοπιστούν μοτίβα ή αναλογίες μεταξύ διαφορετικών περιοχών του σχήματος.

Ερωτήσεις με δύο τρίγωνα

Αυτός είναι άλλος ένας τρόπος παρουσίασης μιας σειράς αναλογιών.

Στη συνέχεια, παρουσιάζονται ορισμένες ερωτήσεις εφαρμογής που εδράζονται στα προηγούμενα παραδείγματα, προκειμένου να διευκολυνθεί η εξοικείωση με τα υποκείμενα λογικά μοτίβα.

Ερώτηση 1^η

Ποιο είναι το επόμενο σχήμα στην ακολουθία;

Σωστή απάντηση: Β

Επεξήγηση: Ο τυχαία μεταβαλλόμενος γκρι τομέας στη μέση ορίζει ένα τέταρτο του μεγάλου τετραγώνου. Όλοι οι μικροί κύκλοι που ανήκουν σε αυτό το τέταρτο θα αλλάξουν χρώμα στο επόμενο βήμα (πηγή: https://exam2.eutraining.eu).

Ερώτηση 2^η

Ποιο είναι το επόμενο σχήμα στην ακολουθία;

Σωστή απάντηση: C

Επεξήγηση: Θα δείτε δύο διαφορετικά πράγματα να συμβαίνουν εδώ. Ο αριθμός των κύκλων αυξάνεται 1, 2, 3, 4, έτσι ώστε το επόμενο σχήμα να έχει 5 κύκλους. Αλλά προσέξτε ότι το τετράγωνο επίσης περιστρέφεται. Πρώτα η κορυφή είναι προς τα πάνω, μετά η επίπεδη πλευρά, μετά πάλι η κορυφή είναι προς τα πάνω και μετά πάλι η επίπεδη πλευρά. Στην επόμενη θέση, επομένως, η κορυφή πρέπει να είναι προς τα πάνω. Μόνο το σχήμα C έχει και τα δύο: η κορυφή είναι προς τα πάνω και υπάρχουν κύκλοι (πηγή: https://www.hitbullseye.com).

Ερώτηση 3^η

Ποιο σχήμα αντικαθιστά το ερωτηματικό;

Σωστή απάντηση: D

Επεξήγηση: Τα σχήματα δεν βρίσκονται σε καθορισμένη θέση μέσα σε αυτήν την ακολουθία. Το σημαντικό είναι απλώς η παρουσία των σχημάτων. Πρώτον, υπάρχουν πάντα δύο τετράγωνα στο πλαίσιο. Δεύτερον, υπάρχουν πάντα δύο κύκλοι στο πλαίσιο και τρίτον, υπάρχει πάντα ένα τρίγωνο στο πλαίσιο (πηγή: https://www.practiceaptitudetests.com).

Ερώτηση 4^η

Επιλέξτε ένα κατάλληλο σχήμα από τις τέσσερις εναλλακτικές επιλογές που θα συμπληρώσει τον πίνακα σχημάτων:

Σωστή απάντηση: Α

Επεξήγηση: Σε κάθε σειρά, το δεύτερο σχήμα προκύπτει από το πρώτο σχήμα αντιστρέφοντας την κατεύθυνση του δεύτερου βέλους και το τρίτο σχήμα προκύπτει από το δεύτερο σχήμα αντιστρέφοντας την κατεύθυνση και των δύο βελών (πηγή: https://www.indiabix.com).

Ερώτηση 5^η

Επιλέξτε ένα κατάλληλο σχήμα από τις τέσσερις εναλλακτικές επιλογές που θα συμπληρώσει τον πίνακα σχημάτων:

Σωστή απάντηση: D

Επεξήγηση: Σε κάθε σειρά, υπάρχουν τρεις τύποι σκίασης κύκλων, ένας κύκλος είναι χωρίς σκίαση, ένας άλλος κύκλος έχει το δεξί μισό του σκιασμένο με κάθετες γραμμές και ένας άλλος κύκλος έχει το πάνω μισό του σκιασμένο με οριζόντιες γραμμές. Υπάρχουν τρεις καθορισμένες θέσεις των δύο τριγώνων, καθεμία από τις οποίες χρησιμοποιείται μόνο μία φορά σε μία σειρά. Επίσης, δύο από τα σχήματα σε κάθε σειρά έχουν ένα τρίγωνο σκιασμένο (πηγή: https://www.indiabix.com).

Ερώτηση 6^η

Επιλέξτε ένα κατάλληλο σχήμα από τα σχήματα απαντήσεων που θα αντικαταστήσει το ερωτηματικό:

Σωστή απάντηση: D

Επεξήγηση: Το εσωτερικό στοιχείο μεγεθύνεται, περιστρέφεται 45 μοίρες και γίνεται το εξωτερικό στοιχείο. Το εξωτερικό στοιχείο μειώνεται σε μέγεθος, στη συνέχεια, αναστρέφεται κατακόρυφα και γίνεται το εσωτερικό στοιχείο (πηγή: https://www.indiabix.com/).

Ερώτηση 7^η

Ποιο σχήμα συμπληρώνει το μοτίβο;

Σωστή απάντηση: C

Επεξήγηση: Από το πρώτο τρίγωνο παρατηρούμε ότι το κεντρικό σχήμα που είναι ο κύκλος, στη θέση που ψάχνουμε λείπει το ¼ αυτού. Το ίδιο σχήμα ψάχνουμε και στο δεύτερο τρίγωνο. Οι δύο επιλογές που ταιριάζουν είναι C και Ε, ωστόσο, η C αποτελεί την καταλληλότερη επιλογή από τις δύο καθώς λείπει το δεξί μέρος (πηγή: https://examhappy.co.uk).

Ερώτηση 8^η

Ποιο σχήμα συμπληρώνει το μοτίβο του αστεριού;

Σωστή απάντηση: D

Επεξήγηση: Το αστέρι περιέχει σκιασμένα και λευκά σχήματα. Τα σκιασμένα είναι τριών ειδών και εμφανίζονται δύο φορές. Το ίδιο πρέπει να συμβαίνει και στα λευκά σχήματα. Ψάχνουμε, επομένως, ένα τετράγωνο (πηγή: https://examhappy.co.uk/).

Ερώτηση 9^η

Συγκρίνετε τις εικόνες και προσδιορίστε τη λογική που τις συνδέει στη σειρά. Επιλέξτε μία από τις πέντε επιλογές που παρέχονται:

Σωστή απάντηση: Α

Επεξήγηση: Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να μετρηθεί ο αριθμός των γραμμών σε κάθε σχήμα. Το πρώτο σχήμα αποτελείται από 4 γραμμές, το δεύτερο σχήμα δημιουργείται από 4 γραμμές κ.ο.κ., οπότε το πέμπτο αντικείμενο πρέπει να περιέχει επίσης 4 γραμμές (πηγή: https://www.thomas.co/).

Ερώτηση 10^η

Ποιο είναι το σχήμα που λείπει;

Σωστή απάντηση: Β

Επεξήγηση: Κάθε σχήμα στο οβάλ έχει ένα μικρότερο αντίγραφο του μεγάλου σχήματος στο εσωτερικό του, με μια γραμμή μόνο στο κέντρο του μικρού σχήματος (πηγή: https://www.passnvr.co.uk).

ΠΗΓΗ: Dnews